الگوهای رهبری به شیوه متانکس
دکتر مهدی فتح اله – رئیس هیات مدیره صنایع پتروشیمی دنا
شرکت متانکس بزرگترین تولید کننده و تامین کننده متانول در جهان است و در بازارهای متعددی از جمله آسیا و اقیانوسیه، آمریکای شمالی، اروپا و آمریکای جنوبی، نیوزیلند، ایالات متحده، شیلی، مصر، کانادا و … فعالیت دارد. شرکت متانکس با تولید متانول به عنوان یک محصول استراتژیک و پر کاربرد و با حجم فروشی حدود ۱۲ میلیون تن در سال(در سال ۲۰۲۱ با ۱۱.۲ میلیون تن) تقریباً ۱۳ درصد از سهم بازار متانول جهانی را به خود اختصاص داده است.
طی گفتگویی با رئیس هیات مدیره صنایع پتروشیمی دنا درخصوص الگوهای رهبری شرکت متانکس، اهداف و استراتژی های اصلی این شرکت سوال کردیم که خلاصه این گفتگو به شرح ذیل ارایه می گردد.
شرکت متانکس به عنوان یکی از شرکت های مرجع در تولید متانول در عرضه جهانی چه اهداف و راهبردهایی را برای خود متصور است؟
متانکس هدف اصلی خود را خلق ارزش از طریق رهبری بازار متانول در سطح جهانی عنوان کرده و بر راهبردهای کلیدی از جمله: کاهش هزینه، پایبندی به اصول پایداری( الزامات اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و ملاحظات زیست محیطی)، توانمندی عملیاتی و توسعه یافتگی زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری، بهبود مستمر کیفیت، مدیریت موثر ارتباطات و تعاملات، تمرکز بر سلامت و ایمنی کارکنان، انعطاف پذیری و چابکی، تمایز، خلاقیت و نواوری و پاسخگویی به نیازهای مشتریان و تمرکز بر دانش و فناوری روز تاکید دارد.
مفهوم استراتژیک رهبری جهانی در شرکت متانکس چیست؟
رهبری جهانی عنصر کلیدی استراتژی متانکس است. متانکس بر رهبری و مرجعیت بازار از طریق موقعیت ممتاز خود در زنجیره ارزش صنعت متانول به عنوان تامین کننده و تولید کننده و توزیع کننده اصلی به نحوی اقتصادی و متناسب با نیاز مشتریان تاکید دارد. ظرفیت بالای تولید و عملیات شرکت و نیز پوشش جغرافیایی مراکز تامین و تولید و توزیع، نظام لجستیک توسعه یافته شامل ناوگان گسترده نفتکش های اقیانوس پیما و زیرساختهای توزیع و عرضه پیشرفته و مدرن در بازارهای مختلف باعث شده محصول راهبردی شرکت متانکس به طور مقرون به صرفه و مطمئن به مشتریان در همه بازارها تحویل گردد.
رهبری بازار چگونه در این شرکت تحقق یافته است؟
از مولفه های کلیدی استراتژی رهبری جهانی شرکت متانکس، توانایی و قابلیت بالای مجموعه برای تکمیل ظرفیت تولید و مدیریت بازار و قیمت ها از طریق تولید با حجم بالا و نیز خرید متانول از دیگر تولید کنندگان خرد در شبکه کسب وکار صنعت است که این امر منجر به انعطاف پذیری بالای شرکت برای پاسخگویی و انجام تعهدات به مشتریان و مدیریت موثر بازار می گردد. توجه شرکت به توسعه سرمایه گذاری در بازارهای رو به رشد از جمله منطقه آسیا پاسیفیک و نیز توسعه زیرساخت های ذخیره سازی در چین، کره جنوبی، ژاپن و سنگاپور این امکان را برای شرکت فراهم ساخته تا جریان ارزش پایداری برای کسب وکار خود فراهم سازد. همچنین توسعه دفاتر خدمات مشتریان در بازارهای کلیدی و مناطق مختلف جغرافیایی از جمله شانگهای، پکن، هنگ کنگ، توکیو و سئول منجر به مدیریت موثر مشتریان شده و جایگاه شرکت را در صنعت ارتقا داده است. بازارسازی و ترویج استفاده از سوخت های پاک و کم هزینه به عنوان مزیت رقابتی مهم شرکت عنوان شده است. راهبرد موثر دیگر شرکت تمرکز بر تحقیق و توسعه و نواوری و فناوری و بهینه سازی مستمر است که رشد سریع و بهبود مزیت های رقابتی و کاهش قیمت تمام شده محصولات شرکت را باعث شده است. از جانب دیگر مدیریت موثر تامین اقتصادی خوراک و گاز مصرفی، سهم تعیین کننده ای در کاهش قیمت تمام شده محصولات داشته و این امکان را فراهم می سازد تا در طول چرخه قیمت متانول رقابتی بماند.
برتری عملیاتی شرکت متانکس در مقایسه با دیگر شرکت های مشابه چگونه فراهم شده است؟
شرکت متانکس تمرکز خود را بر تعالی عملیاتی در تمام جنبه های تولید و تجارت حفظ کرده است. این موضوع شامل سطح بالایی از بلوغ و توسعه یافتگی در نظامها و فرآیندهای کسب وکار، جریانهای اطلاعاتی، رعایت استانداردها، الگوهای سیستمی و مدیریتی، توسعه بهره وری و توانمندی های فنی و دانشی می گردد. از این طریق شرکت جایگاه خود را به عنوان بهترین و قابل اعتماد ترین تولید کننده و تامین کننده در بازار تثبیت کرده است.
از جانب دیگر تعهد شرکت به مراقبت مسئولانه و پایبندی به بالاترین اصول ایمنی و بهداشت، و نیز صیانت از محیط زیست، گذار به اقتصاد کم کربن و متانول سبز در کنار مسئولیت پذیری اجتماعی باعث شده در مجموع سطح بالایی از تعالی در کسب وکار شرکت محقق شده و جایگاه شرکت در بازار ارتقا یابد. ایجاد و توسعه الگوهای همکاری و مشارکت و نیز مدیریت موثر ارتباطات و تعاملات با ذینفعان، شرکای کسب وکار، سهامداران، مشتریان تامین کنندگان، ارائه دهندگان خدمات، انجمن های تخصصی و … از دیگر راهبردهای کلیدی شرکت جهت تحقق برتری عملیاتی در جنبه های مختلف است. مدیریت اصولی جریان مالی و نقدینگی، اتخاذ سیاست های اقتصادی تامین مالی و سرمایه گذاری مبتنی بر فرصت های پیش رو با توجه به شرایط اقتصادی از دیگر الگوهای راهبردی شرکت برای مدیریت ریسک‌های نهفته در عملیات مالی و اقتصادی جهت ایجاد جریان ارزش پایدار می باشد. از جانب دیگر توسعه توانمندی های علمی و عملی سرمایه های انسانی، تیم سازی و ارتقای سطح فرهنگ کار و بهبود نظام های تصمیم سازی و تصمیم گیری از دیگر ارکان کلیدی راهبرد توانمندسازی عملیاتی شرکت می باشد. همچنین مدرن سازی و توسعه قابلیت های فنی و تخصصی فرایند تولید، توسعه زیرساخت های فناورانه انقلاب صنعتی، تحول دیجیتال و هوشمندی در صنعت نیز از جمله اولویت های راهبردی شرکت جهت برتری عملیاتی و رهبری بازار در سطح جهانی اعلام شده است.
در مقایسه با الگوی رشد و توسعه شرکت متانکس چه چالش هایی در صنعت متانول در ایران وجود دارد که باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد؟
طبیعی است که شرایط کسب وکار و فضای حاکم بر اقتصاد و تولید و تجارت صنعت متانول در ایران متفاوت از دیگر کشور ها است. با این حال برغم سیاست گذاری جهت بهبود محیط کسب و کار در برنامه های توسعه ای اخیر، امروزه محیط کسب و کار برای فعالان صنایع مختلف از جمله صنعت پتروشیمی همچنان نامساعد، پرتلاطم و پیچیده است. این امر بخصوص در مقایسه با عملکرد کشورهای رقیب از اهمیت بیشتری برخوردار است. بر همین اساس از جمله اهم چالش های صنعت متانول می توان به ابهام در جهت گیری های راهبردی توسعه صنعت متانول در کشور، ضعف شبکه کسب وکار و ساختار زنجیره ارزش صنعت، مقررات و سیاستهای ناکارامد در حوزه تامین خوراک و قیمت گذاری، وجود تنش های سیاسی و ضعف و محدودیت توان صادرات محصول بصورت پایدار، ضعف زیرساخت های لجستیکی، ضعف بهره وری، توسعه نیافتگی زیرساخت های فنی و عدم انطباق با فناوری های موسوم به انقلاب صنعتی چهارم در صنعت، ضعف در دسترسی به منابع انرژی پایدار، محدودیت دسترسی به منابع مالی برای طرح های توسعه و بهبود و سایر موراد مشابه می توان اشاره کرد.
با توجه به تجربیاتی که از الگوی رشد و توسعه شرکت متانکس می توان دریافت کرد چه راهبردی برای غلبه بر چالش های صنعت متانول در ایران باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد؟
سیاست ها و راهبردهای متعددی چه از منظر ملی و چه از منظر بخشی و بنگاهی باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد که از جمله به موارد ذیل می توان اشاره کرد:
- ایجاد همراستایی با سیاست های توسعه ای کلان کشور
- شفاف سازی جهت گیری های راهبردی و برنامه های توسعه ای صنعت متانول در کشور
- اعمال حکمرانی اثربخش و رگولاتوری موثر در صنعت جهت تامین خوراک و قیمت گذاری و ….
- شبکه سازی و توسعه زنجیره ارزش کسب وکار
- مدرن سازی و توسعه زیرساختهای لجستیک و تامین و تولید و توزیع
- توانمندسازی جهت برقراری پیوند و تعاملات تجاری داخلی و خارجی
- خلق و توسعه مزیت های رقابتی پایدار در بخش صنعت متانول کشور
- برنامه ریزی توسعه و تحول دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم جهت مزیت افرینی در صنعت
- صیانت از محیط زیست و توسعه صنعت پایدار
- توسعه و تعالی کسب وکار و بهبود بهره وری، کیفیت و استانداردهای تخصصی
- مدیریت تامین و تخصیص بهینه منابع مالی و اعتباری جهت تسهیل و تسریع طرح های تولیدی و برنامه های بهره برداری
- توسعه جریان ارزش زایی و صادرات پایدار محصولات به بازارهای هدف و ….